VUCA, değişken (volality), belirsiz (uncertain), karmaşık (complex) ve muğlak(ambigious) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir iş dünyası terimidir. Bu terim genellikle iş dünyasının karışık ve karmaşık yapısını tanımlamak ve bu tanımlamalara önlemler almak için kullanılmaktadır. Bu yapı içerisinde kurum ve profesyonellerin benzer durumlar ile karşılaştığında ne yapması gerektiği net bir şekilde ifade edilerek çalışmalara esneklik kazandırmak ve doğru karar alma oranını artırmak bu süreçte en temel amaçlardan biridir.
VUCA kavramı bileşenlerine göz attığımızda:
Volality – Volalite (Değişkenlik): Kuruma / kişi bağımlı veya bağımsız gerçekleşen süratli değişkenlikler olarak ifade edilebilir. Hızlı değişkenlik gösterebilecek ekonomik daralmalar, teknolojik problemler, tüketici davranışının değişimi gibi parametrelere çözümler önceden alınır. Ani ve hızlı gerçekleşen dalgalanmalar yüksek volaliteyi ifade etmektedir. Volaliteye verilebilecek en güzel örnekler döviz kurunun dalgalanması, enflasyon ve faiz oranları olduğunu söyleyebiliriz.
Uncertainity (Belirsizlik): Yapılan çalışmaların geleceğinin belirsizliği, ön görülemezlik yani uncertainity olarak tanımlanır. Ortaya çıkan belirsizlik, çalışma süreçlerinde karar verme yeteneklerini kısıtlar, planlamalarda aksamalara yol açar.
Complexity (Karmaşıklık): Yapılan çalışmaların veya sistemlerin birbirleri arasındaki karmaşıklığına verilen addır. Çalışma yapıları arasındaki ilişkilerin çözülememesi şirket yönetimini yönetme konusunda zorluklar çıkartabilir. Hangi faktörün ne gibi sonuçlara yol açtığı net bir şekilde ifade edilemediği durumlarda karşımıza çıkmaktadır.
Ambiguity (Muğlaklık): İş dünyasında birden çok yoruma açık, sınırları net olmayan ve anlaşılması güç durumları temsil eder. Bu alanda bilgi eksikliği veya bir karışıklık söz konusudur. Örnek olarak paylaşılan verilerin çelişkili olması, yeterince bilgiye sahip olmamak, bilgi eksikliği muğlaklığı artırıcı etkenlerden bazılarıdır.
VUCA Dünyası Örnekleri
- Finansal piyalardaki ani yükseliş ve ani düşüşler, döviz kurunun dalgalanması
- Tüketici talebinin trendlere göre hızlı düşüşü veya yükseliği
- Pazar belirsizliği kaynaklı ürünün üretim sürecinin ertelenmesi veya net bir tahminleme yapılamaması
- Ülkenin içerisinde bulunduğu konuma bağlı olarak alınan siyasi kararlar, bu siyasi kararların oluşturacağı istikrarsızlık ve değişken ülke ilişkileri ağı
- Ülkelerin arasındaki ekonomik, politik ve ticari ilişkilerin belirsizliği
- Ürünlerin veya hizmetlerin tedarik edilememesi, geç tedarik edilmesi
- Genel olarak doğru bilgiye erişiminin kısıtlı olmaması, yanlış bilgilerin dolaşımda olması
- Yoruma açık ve belirsiz durumların farklı anlanlandırılması ve netliğin olmaması
VUCA dünyası örnekleri arasında yer alabilir.
VUCA Dünyası ile Nasıl Başa Çıkılır?
VUCA teriminin iş dünyasının karışık yapısını ifade etmek için kullanıldığından ve bileşenlerinden bahsetmiştik. Peki ya VUCA dünyası ile nasıl baş edebiliriz? Tabii ki önceden alabileceğimiz önlemlerle. Gelin bu önlemlere birlikte göz atalım.
Esneklik Kazanın ve Adaptasyon Bilinci Oluşturun:
Değişen ve gelişen koşullara doğru konumlanabilmek için A-B-C senaryoları oluşturun. Bu senaryolar gerçekleşirse ne yapacaksınız? Yaşanabilecek olası bir senaryoda nasıl bir aksiyon planınız olacak? bunlara karar verin. Şirketin esnek bir şekilde bu değişimlere adapte olmasının önündeki tek engel planlama eksiğidir. Sonrasında çalışanları doğru bir şekilde süreçlere hazırlar ve eğitimler düzenlerseniz olası senaryolardan en az hasar ile kurtulabilirsiniz.
Açık İletişim Kurun ve Koordine Hareket Edin:
Belirsizliğin ortaya çıkarttabileceği en büyük problemlerden biri kontrol edilemez strestir. Bu noktada kişiler aynı konu hakkında konuşsalar dahi birbirlerini yanlış anlayabilir ve yanlış kararları ekipleri için uygulayabilir. Açık iletişimin şirketin her alanında aktif tutun ve olası belirsizlik anlarında şirketlerin hem bireyler hem de departmanlar arasında koordine hareket etmesini sağlayın.
Fırsatları Kucaklamayı Öğrenin:
Büyük değişiklikler büyük inovasyonları da beraberinde getirir. Fırsatlara hazır olmak, doğru zamanda doğru fırsatları değerlendirmek bu noktada büyük bir önem taşır. Herkes piyasalardaki kötü gidişattan, felaket senaryolarından bahsederken siz şirketiniz ve bulunduğunuz kurum için farklı düşünerek yeni çözüm yolları aramalısınız. Yeni çözüm yolları yeni fırsatları da beraberinde getirecektir.
Ekip Yönetimi ve Risk Yönetiminde Uzmanlaşın:
Risklerin belirlenmesi, bu risklere karşı çeşitli risk yönetimi mekanizmalarının kurulması, stres yönetimi ve hiç kuşkusuz doğru bir ekip yönetimi değişken koşullarla başa çıkmanın en önemli unsurlarından bazılarıdır. Çalışmalara bir proje gibi bakıldığı zaman risklere karşı fırsatlar, risklere karşı çözümler önceden belirlenmeli ve ileri görüşlü çalışmalar yapılmalıdır. Bu konuda ekip yönetimi ve liderlik vasfına sahip kişiler sahip oldukları deneyimlerle belirsizliği netleştirmeye ve doğru pozisyonlar almaya yardımcı olabilir.
Bu yazıda VUCA ile alakalı terimsel detaylara yer verirken aynı zamanda bu kavramlara karşı alınabilecek önlemler ve iş hayatındaki yönetim mekanizmalarını bu problemlere karşı hazırlayacak önerilerde bulunduk.
Siz şirketiniz için belirsizlik ve anlam karmaşasının olduğu anlarda nasıl karar veriyorsunuz? Bu alanda çalışma arkadaşlarınız yeterli bilince sahip mi? Örneklerini verdiğimiz alanlarla bugün yüzleşiyor olsanız ne gibi önlemler alırdınız? yorumlar aracılığıyla bizimle paylaşın.
